KOŚLAWOŚĆ KOLAN U DZIECI

Czym jest koślawość kolan u dzieci?

Zaraz po urodzeniu kończyny dolne znajdują się w ustawieniu szpotawym, czyli od siebie (jest to odwrotność ustawienia koślawego). Wszystko zmienia się, gdy dziecko zaczyna chodzić. Wtedy to ustawienie kolan zmienia się ze szpotawego do koślawego, czyli do siebie. W takiej sytuacji mówi się o fizjologicznej koślawości kolan, która jest największa u dzieci w wieku 2-4 lat. Następnie ulega zmniejszeniu – jeśli utrzymuje się po 6. roku życia dziecka wymaga konsultacji z lekarzem. Koślawe kolana, które utrzymują się dłużej niż do 6. roku życia uznaje się za wadę postawy dotyczącą kończyn dolnych. Stwierdza się ją, gdy przy złączonych i wyprostowanych kolanach odstęp pomiędzy stopami wynosi więcej niż 4,5 cm a koślawe nogi układają się w kształt litery X.

Przyczyny koślawości kolan u dzieci

Za koślawością kolan stoją różne czynniki – od uwarunkowań genetycznych przez choroby po urazy. Oto przykładowe przyczyny tej wady:

• wrodzona koślawość kolan,
• szybki wzrost dziecka,
• nierównomierny wzrost kończyn dolnych,
• niedobory pokarmowe w okresie intensywnego wzrostu dziecka,
• nadmierna masa ciała,
• przeciążenie kończyn dolnych,
• obniżone napięcie mięśniowe,
• wady stóp (m.in. płaskostopie)wrodzona łamliwość kości,
• łagodne guzy kości,
• choroby (m.in. krzywica, reumatoidalne zapalenie stawu kolanowego).

Jak rozpoznaje się koślawość kolan?

Koślawe kolana to wada postawy, którą ocenia się na podstawie pomiaru odległości między kostkami (przy całkowicie wyprostowanych kończynach dolnych). W rozpoznaniu ważną rolę odgrywają też badania obrazowe. Najczęściej wykonuje się zdjęcie radiologiczne. Rzadziej zlecana jest tomografia komputerowa czy USG.

Jak leczyć koślawość kolan?

Leczenie koślawych kolan u dzieci obejmuje głównie procedury zachowawcze. Zaleca się unikanie siedzenia w kształcie litery "W", przyjmowania pozycji stojącej i stania w rozkroku przez długi czas czy siadania w tzw. siadzie skrzyżnym.Oprócz tego ważne jest dbanie o prawidłową masę ciała, noszenie dobrze dobranego obuwia i regularne wykonywanie ćwiczeń pod okiem fizjoterapeuty. Pomóc mogą także specjalne wkładki do butów.

Ćwiczenia fizjoterapeutyczne

Kolana koślawe są wskazaniem do wykonywania ćwiczeń, takich jak:

• równoważenie na jednej nodze i chodzenie po piłce, czyli ćwiczeń równoważących;
• wspięcia na palce, podskoki, przysiady, podpory na rękach, które wzmacniają mięśnie nóg;
• skłony, rozciąganie uda i łydek, które rozciągają mięśnie kończyn dolnych.

Program ćwiczeń powinien być dobrany indywidualnie przez specjalistę.

Leczenie koślawości kolan – skórzane wkładki ortopedyczne i piankowe wkładki do butów

Dzieciom, które zmagają się z problemem koślawych kolan zaleca się również stosowanie specjalnych skórzanych wkładek ortopedycznych czy piankowych wkładek do butów. 

• Wkładki ortopedyczne supinujące – wykonane z wysokiej jakości skóry naturalnej i pianki amortyzującej, które zapewniają dodatkową ochronę, dbają o amortyzację stopy, zwiększają komfort chodzenia i wyróżniają się wysoką trwałością. Zostały zaprojektowane z myślą o dzieciach z koślawością kolan i stóp, jedną nogą krótszą niż drugą czy płaskostopiem podłużnym lub poprzecznym.
• Piankowe wkładki do butów – innowacyjne wkładki ortopedyczne z pianką EVA, która rozprasza do 95% wstrząsów powstających przy chodzeniu (szczególnie po twardej powierzchni). Polecane m.in. dzieciom z koślawością kolan, płaskostopiem, urazami ścięgna Achillesa lub ścięgna podeszwowego stopy, a także wrażliwymi stopami.

Odpowiednio zbilansowana dieta

Koślawość kolan u dzieci może być spowodowana również niedoborami pokarmowymi w okresie intensywnego wzrostu. W związku z tym warto zadbać o to, aby w diecie malucha pojawiły się produkty bogate w wapń, witaminy D i K, fosfor czy białko. W jakich produktach znajdują się te składniki? Oto kilka przykładów:

• wapń – mleko i przetwory mleczne, orzechy laskowe, migdały;
• fosfor – ryby, mleko i przetwory mleczne;
• witamina K – zielone warzywa liściaste;
• białko – mięso i ryby (szczególnie chude gatunki), jajka, mleko i przetwory mleczne, jajka, nasiona roślin strączkowych;

Bardzo ważna dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu kostnego jest również witamina D. W jej przypadku głównymi źródłami są synteza skórna, a także suplementacja. Dieta ma charakter uzupełniający. 

Do czego prowadzi nieleczona koślawość kolan?

Koślawe kolana nie są wyłącznie problemem natury estetycznej, dlatego nie należy ich lekceważyć. Nieleczone mogą prowadzić do wad stóp (np. płaskostopia) i postawy (np. skoliozy), a także zmian mięśniowo-stawowych doprowadzających do problemów ze staniem, dolegliwości bólowych i trudności w prawidłowym chodzie.